O
LUPO
BOLETÍN
D'A COLLA UNIBERSITARIA POR L'ARAGONÉS
FANZINE ELEUTRONICO
EN ARAGONÉS
Numero
20 (Ibierno 2000-2001)
NOTIZIAS
CONZELLOS POR
L'ARAGONÉS
44 conzellos, 9 zentros escolars
y 11 claustros de profesors de l'Alto Aragón han firmau un manifiesto
de refirme a l'Aragonés, dentro d'a campaña "En esfensa d'a
Luenga Aragonesa y a suya amostranza", empentada por o Consello d'a Fabla
Aragonesa. En o testo se demanda a esfensa, reconoxedura y dinnificazión
d'a luenga aragonesa y se reclama urchenmén l'amostranza de l'aragonés.
Tamién se i pide l'aprobazión definitiba en as cortes d'Aragón
d'a Lei de Luengas d'Aragón, an se reconoxca de traza esplizita
a la luenga aragonesa, s'establizca o marco churidico ta la suya proteuzión,
asinas como os mecanismos y meyos ta la suya promozión. En concreto,
os conzellos que han aprebau o manifiesto son: Uesca, Chaca, Samianigo,
Monzón, Balbastro, L'Aínsa-Sobrarbe, Graus, Biescas, Sallén
de Galligo, Torla, Fonz, Estadilla, A Buerda, Abizanda, A Espuña,
Bielsa, San Chuan de Plan, Pertusa, Nabal, Biscarrués, Lobarre,
Sietemo, Fañanars, Lanaxa, Azara, Bizién, Santa María
de Dulzis, Torres d'Alcanadre, Monflorite-As Casas, Tramazed, Capdesaso,
Berbegal, Benzillón, Sodeto (Alberuela de Tubo), Ayerbe, A Sotonera,
Campo, A Fueba, Ansó, Bilanoba, Las Paules, Benás, Castilló
de Sos y Torrelarribera, y os zentros escolars: "Pedro J. Rubio" (Uesca),
"Biello Aragón" (Samianigo), "Centro de Educación Permanente
de Adultos de Sabiñánigo", "Monte Oroel" (Chaca), "Alto Aragón"
(Balbastro), "Sobrarbe" (L'Ainsa), "Monegros-Gaspar Lax " (Sariñena),
"Violada-Monegros" (Tardienta), "Río Aragón" (Santa Engrazia
de Chaca), Tierrantona, "Escuela Nacional Mixta de Fonz", Benás,
"San Juan de la Peña" (Chaca), Castilló de Sos, Las Paules,
La Puebla de Roda, Bilanoba, Bilacarli, "Ramón y Cajal" (Uesca)
y "San Alberto Magno" (Samianigo).
REUNIÓN D'A PLATAFORMA
EN UESCA
A Plataforma ta la esfensa d'as
luengas minoritarias d'Aragón se reunió o diya 17 d'abiento,
en a siede d'o Consello d'a Fabla Aragonesa en Uesca. En a mesma se dezidió
endrezar-se por escrito a o Gubierno d'Aragón y a las collas puliticas
d'as Cortes d'Aragón, con a fin d'ufrir a nuestra colaborazión
en o prozeso d'elaborazión de l'abanproyeuto de Lei de Luengas d'Aragón,
de bez que interesar-nos por a situazión d'o mesmo. Se fixó
a calendata ta la prosima reunión que se ferá o diya 1 d'Abril
d'o 2001 en Fraga.
Con anterioridá tamién
s'han feito atras reunións que cal señalar:
O diya 4 de nobiembre se chuntón
en Andorra as asoziazión que treballan por l'Aragonés en
a probinzia teruelana, ta alcordar os estatutos d'a federazión que
han creyau, clamada definitibamén Fabla Sur (antis Rolde Fablán
Suraragonés). D'atra man, o 25 de nobiembre se reunión as
asoziazions d'a secretaría de l'aragonés d'a Plataforma ta
la esfensa d'as luengas minoritarias d'Aragón, en a siede d'o Ligallo
de Fablans de l'Aragonés de Zaragoza. Se i alcordó demandar
a reunión d'a Plataforma completa ta o diya 17 d'abiento, y fer-ne
atra ta debatir custions de normalizazión lingüistica o diya
21 de chinero en a siede de l'Asoziazión Cultural Nogará
en Zaragoza.
FALLAUS OS PREMIOS "ARNAL CAVERO"
Y "ANA ABARCA DE BOLEA".
Dimpués de que l'año
pasau quedase disierto, estiaño o premio literario en aragonés
"Arnal Cavero" ha estau conzedíu a Fabián Castillo, por a
suya obra "Parolas tristas", coleuzión de poemas sobre l'albandono
d'o medio rural en Aragón. Iste premio ye conbocau añalmén
por o Departamento de Cultura y Turismo d'o Gubierno d'Aragón, y
tiene una dotazión economica de 250.000 pztas. más a publicazión
d'a obra ganadera. Tamién en zagueras s'ha conzedíu o premio
"Ana Abarca de Bolea" de poesía en aragonés a Chusé
Inazio Nabarro por "Sonetos d'amor e guambra", con una menzión espezial
ta Chuan Carlos Bueno por "Libro d'inbentario".
CONCURSO
LITERARIO EN ARAGONÉS "UNIVERSIDAD DE ZARAGOZA"
O Secretariado de Actividades
Culturales d'o Vicerrectorado de Proyección Social d'a Universidad
de Zaragoza, con a colaborazión d'o Consello d'a Fabla Aragonesa,
fa o clamamiento d'o I Concurso Literario "Universidad de Zaragoza", en
a dople modalidá de narratiba e poesía en aragonés
d'alcuerdo con as bases siguiens:
1-O Concurso s'adotará, en
cadaguna de as modalidaz, con un unico premio de DOSZIENTAS ZINCUANTA MIL
pezetas e a publicazión de os testos premiatos en as dos modalidaz
en una coedizión de Prensas Universitarias de Zaragoza e Publicazions
d'o Consello d'a Fabla Aragonesa.
2-Podrá presentar-se á
iste I Concurso cualsiquier presona, con tal que os suyos testos sigan
escritos en luenga aragonesa.
3-A presentazión d'orichinals
se ferá en diyas de treballo, de 9 a 14 oras, en o Secretariado
de Actividades Culturales (Edifizio d'a Retoría, primer solero),
dende a publicazión d'istas bases dica o diya 4 de mayo de o 2001.
4-Os orichinals no irán firmatos,
e caldrá que se'n presenten tres copias, fendo cuaternar en o encapezamiento
ro tetulo trigato, acompañatos d'una carpeta u cubierta zarrata,
en o esterior de a cual se i cuaternará o debandito tetulo. En o
interior de a carpeta u cubierta se i meterá una nota escrita a
maquina u con retulazión apropia, endicando ro nombre e apellidos
de l'autor, adreza e telefono, asinas como una fotocopia d'o Decumento
Nazional d'Identidad.
5-A estensión d'os testos
oszilará, en a modalidá de narratiba, entre 10 e 50 fuellas
mecano-grafiatas á dople espazio por una sola cara e con una meya
de 30 linias por 70 espazios, acatandose que podrá presentarse u
bien relato u bien bella colezión de relatos. En a modalidá
de poesía, a estensión será d'entre 125 y 250 bersos.
6-Os treballos presentatos, de tema
libre, abrán d'estar orichinals e ineditos, que no sigan estatos
premiatos en garra atro concurso, e sin siñal ni firma que denunzie
a suya prozedenzia.
7-En entregar os treballos, a presona
que concursa recullirá una fuelleta de contrimuestra, que li ferá
onra ta replegar a obra malas que o concurso siga rematato. A torna d'orichinals
escomenzipiará o 2 de chulio de 2001, podendo ros autor/as autoras
replegar as obras presentatas dica o 27 de chulio de 2001. Dimpués
d'ixe tiempo s'acatará que as obras no replegatas son estatas donatas
por os autors/as autoras á ra Universidad de Zaragoza, que podrá
fer libremén con eras o que lis parixca combenién.
8-O churato será trigato
por o Vicerrectorado de Proyección Social d'a Universidad de Zaragoza
entre presonas de reconoxito prestixo literario u unibersitario. Dito Churato
completará con o suyo criterio as omisións u dudas que podese
planteyar a entrepretazión d'istas bases.
9-A dezisión de o Churato
será inapelable en toz os casos.
10-O Churato podrá declarar
disierto ro premio con o que ye adotato ro concurso.
11-A dezisión u resoluta
de o Churato se ferá publica á trabiés de os meyos
de comunicazión locals.
12-A partizipazión en iste
concurso presuposa l'azeutazión entegra d'istas bases.
A REMONTADURA D'O DANCE D'ANDORRA
Marco Negredo
Dende meyaus de setiembre
una colla de 16 presonas son aprendendo o danze de Santa Barbara d'Andorra.
Iste danze ye un palotiau parellano á los altoaragoneses y que s'eba
trafelgau arredol de l'añada 1.930. A ideya ye danzar-lo os diya
4 d'Abiento, Santa Barbara y ta las birollas de San Macario en Setiembre.
Tamién se quié fer una pastorada en a qu'os danzáns
puyarían á San Macario. S'aprobeitarían as cantas
d'antismás y atras nuebas, muitas d'ellas en aragonés.
ZAGUERAS
PUBLICAZIÓNS
Libros:
-"Soi gordet". Ed. Xordica.
-"No me cuaca o fútbol".Ed.
Xordica.
-"Á yo me patina a egge".
Ed. Xordica.
-"O mío Pai ye ama de casa".
Ed. Xordica.
-"Chunto a o fogaril aragonés".
Andre Galicia, ed. Xordica.
-"O bolito d'as sisellas". Anchel
Conte, ed. Xordica.
CD-Rom:
-Traductor de Aragonés. Roberto
Rodes.
MENSACHES
CURTOS
-Ha salíu ta
la carrera un tradutor en CD-ROM aragonés-castellano/castellano-aragonés,
que amás contiene una gramatica de l'aragonés, dizionario
y informazión sobre os reis d'Aragón. L'autor ye Roberto
Rodes (autor tamién d'o bideo en aragonés "Reblar"), y o
suyo pre son 1000 pztas. Lo podez comprar en Ligallo de Fablans de l'Aragonés,
Asoziazión de Gaiters d'Aragón y Consello d'a Fabla Aragonesa,
amás O Chustizia d'Aragón distribuirá 1400 copias
por os zentros escolars d'Aragón. Tos remeramos l'orario d'a botigueta
d'o Ligallo de Fablans de l'Aragonés (Coso 150 de Zaragoza): Martes
y chuebes de 20:00 a 22:00.
-A esposizión "Aragón,
Reino y Corona" (que se zelebró en o Zentro Cultural d'a Billa de
Madrid fa meses), se mostrará en o palazio de l'Aljafería
o prosimo mes d'abril, dentro d'os autos d'o diya d'Aragón. Tamién
en l'Aljafería s'ha inagurau unatra esposizión de libros
y documentos istoricos adquiríus por as cortes aragonesas en os
zaguers años, que podrá bisitar-se-ie dica o mes de febrero.
-Entre os meses de marzo y mayo d'o
2001 se ferá en a Universidad Autonoma de Madrid (UAM) una serie
de conferenzias, dentro d'o curso "El valor de la diversidad: Debates y
políticas lingüísticas". Podez demandar-nos o programa
a nusatros, u escribindo ta: luisa.rojo@uam.es
-En a emisora d'a cadena COPE de
Chaca, son emitindo un programa de radio en aragonés. Ye un programa
d'opinión feito por Francho Nagore clamau "A plantar fuerte", solo
dura que zinco minutos y lo podez ascuitar os domingos a las 13:30 oras.
- O Ligallo de Fablans de l'Aragonés,
con a colaborazión d'o Consello d'a Chobentú d'Aragón,
organiza a Tronca de Nabidá 2000 en Teruel, Zaragoza y Uesca. L'orario
será siempre de 18 a 20 oras, y as calendatas y puestos serán:
Teruel, diya 22 en a Plaza San Juan, Zaragoza, diyas 23, 24 y 25 en a Plaza
del Pilar y Uesca o diya 26.
-A Mancomunidá de l'Alto Galligo
ha conbocau una beca ta la replega de tradizión oral en a redolada.
A beca ye dotada con 300.000 pztas., más informazión en maltogallego@aragob.es
-O Consello d'a Fabla Aragonesa ha
inagurau a suya nueba siede en Uesca, que agora ye en l'abenida d'os Danzantes,
34, baxo, 22005 Uesca, tel.: 974 231513 (dentrada por a plaza gran de Torre
Mendoza).
-Dica o 21 de chinero se podrá
beyer, en o Palazio de Congresos de Chaca, a esposizión "Imágenes
del Alto Aragón, cien años después", con fotografías
de Lucien Briet y José Luis Acín.
-En a paxina http://www.geocities.com/TheTropics/Resort/4596/
son fendo l'arbol chenealochico d'os lugars de l'Alto Aragón. Si
tiens aszendenzia pirenaica (encara que ya no i bibas), dixa os tuyos datos
familiars en ista web.
-Tos remeramos que podez leyer o
boletín "Mercator" sobre lexislazión d'as luengas minoritarias
d'Europa, en a web: http://www.troc.es/ciemen/mercator , y que podez recullir
un mensache d'abiso en salir cada numero escribindo ta: mercator@ciemen.org
-Os ganadors d'o sorteu de maquetas
en CD d'a colla mosical "Dechusban" han estau: Fernando Carrasco, Cristian
Opi, Javier Casas, Iñigo Rubio y José Castillo. Grazias a
toda la chen que ha escrito, tos remeramos que podez continar fendo-nos
soxerenzias.
-Os "Titiriteros de Binéfar"
presentarán o suyo nuebo disco, o 23 d'abiento a las 12 d'o meyodía
en l'Auditorio de Zaragoza, y a la mesma ora o 24 d'abiento en o palazio
de deportes de Uesca.
-Se ye publicando una triloxía
sobre antropoloxía altoaragonesa, escrita y editada por Fernando
Biarge y Ana Biarge. Ya en han saliu os dos primers tetulos: "Líbranos
del mal: creencias, signos y ritos protectores en la zona pirenaica altoaragonesa"
y "Piedra sobre piedra: el paisaje pirenaico humanizado".
-Más webs intresáns:
Portal d'o Sobrarbe "Monte Perdido":
http://www.monteperdido.com/
Fablasur: http://eltorico.com/webs/fablasur/
Instituto de Estudios Altoaragoneses:
http://www.pirenaicasoft.com/tres/index.php3
Intrumentos mosicals tradizionals
aragoneses: http://www.arafolk.net/instrumentos.html
Titiriteros de Binéfar: http://www.publietnia.com/titiriteros
Intercambio de banners aragoneses:
http://pagina.de/banneraragon
Esposizión "Una mirada al
Pirineo, 1910-1945" d'o fotografo De Las Heras: http://212.211.192.66/online/expolasheras/
UNESCO: http://www.unesco.org
Lista de distribuzión sobre
lingüistica romanica: http://www.egroups.com/group/linguistica_romanica
IANUA, rebista birtual de filoloxía
iberoromanica d'as unibersidaz Complutense de Madrid y Freie Universität
Berlin (incluye un artíclo sobre a poesía en aragonés):
http://www.iaga.com/ianua/
Lista Linguistlist (Eastern Michigan
University-Wayne State University): http://www.linguistlist.org/
Centre International de Recherche
en Aménagement Linguistique (Université Laval-Quebec): http://www.ciral.ulaval.ca
Paxinas sobre luengas minoritarias:
Eurolang: http://www.eurolang.net
Terrallingua: http://www.terralingua.org/
Minorities in Europe: http://www.minority2000.net
Colaboran
en iste numero: Marco Negredo, Chesús Giménez, Daniel González.
O Lupo
ye un boletín de baldes, ta suscribir-se-ie u dar-se-ne de baxa
no cal que nimbiar un mensache ta la nuestra adreza indicando-lo. S'adempribian
soxerenzias y colaborazions.
(O Lupo es
un boletin gratuito, para suscribirse o darse de baja sólo hay que
enviar en mensaje a nuestra direccion indicándolo. Se aceptan sugerencias
y colaboraciones).
COLLA
UNIBERSITARIA POR L'ARAGONÉS (C.U.A.)
Edifizio Interfacultaz,
Pedro Cerbuna 12, 50009 Zaragoza
colla@posta.unizar.es
http://www.unizar.es/colla